Akustik (səs) çirklənməsi canlılar aləminə müxtəlif formalarda mənfi təsir edən hər hansısa narahatedici və ya arzuolunmaz səslər kimi izah edilir. Bu kimi çirklənməni əsasən nəqliyyat vasitələri, əyləncə mərkəzləri, sənaye müəssisələri və başqaları yaradır. Mütəmadi səs kirliliyinə məruz qalan insanlarda qan təzyiqinin qalxması, ürək döyüntüsünün qısalması, qan damarlarının daralması, qanın əzələlərə, beynə və digər orqanlara verilməsinin güclənməsi kimi hallar müşahidə olunur.
Akustik (səs) çirklənməsinin heyvanlara mənfi təsirləri:
Səs kirliliyi insanlar kimi heyvan və bitkilərə də mənfi təsir edir. Bu təsirlər aşağıdakılardan ibarətdir:
🔶 Stress – Yüksək səs-küy heyvanları qorxuda və stressə sala bilər. Bu onların normal davranışlarının pozulmasına səbəb olur.
🔶 Qidalanma rejiminin pozulması – Səs-küy səbəbindən heyvanlar daha təhlükəsiz yerə çəkilirlər. Bunun nəticəsində onların qidalanma rejimi pozulur.
🔶 Nəsil artırma problemi – Nəsil artırma mövsümündə müşahidə olunan səs-küy heyvanların cütləşmə prosesini ləngidir. Bu hal heyvanların nəsil artırılmasında məhsuldarlığının aşağı düşməsinə səbəb ola bilər.
🔶 Miqrasiya – Davamlı səs-küy səbəbindən heyvanlar daimi yaşayış arealını tərk edib onlara uyğun olmayan ərazilərdə məskunlaşmağa məcbur olurlar.
🔶 Kommunikasiya problemi – Bir çox heyvanlar bir-birləri ilə özlərinə məxsus səslərlə ünsiyyət qurur. Səs-küy heyvanlar arasında ciddi kommunikasiya problemlərinə yol aça bilər.
🔶 Ovlanma və müdafiə zəifliyi – Səs-küy səbəbindən heyvanların ovlanma və müdafiə bacarıqları zəifləyir və onlar xarici təsirlərə dözümsüz olurlar.
Akustik (səs) çirklənməsinin bitkilərə mənfi təsirləri
Akustik (səs) çirklənməsinin bitkilər üzərində mənfi təsirləri də mövcuddur. Bu əsasən özünü tozlanma prosesində göstərir. Məlumdur ki, bir çox bitkilərin tozlanmasında həşəratlar, quşlar və başqa canlılar fəal iştirak edir. Səs-küy səbəbindən bu canlıların ərazidən uzaqlaşması bitkilərin tozlanma prosesinə mənfi təsir edə bilər.
Təbiət yürüşlərində akustik (səs) çirklənməsi necə yaranır?
Bəzən təbiət yürüşlərində iştirakçılar özləri də bilmədən səs-küy çirklənməsinin vasitəçisinə çevrilirlər. Təbiət yürüşlərində səs-küy çirklənməsi necə yarana bilər?
🔶 Avtomobillə heyvanların yaşadığı areala (meşə, çöllük, su hövzəsi və s.) yaxınlaşanda;
🔶 Yürüşə eyni anda çoxlu sayda insanla qatılanda;
🔶 Səsucaldan cihazlarla yüksək səslə musiqiyə qulaq asanda;
🔶 Yüksək səslə danışanda, kimisə səsləyəndə, güləndə, mahnı oxuyanda, qışqıranda;
🔶 Heyvanları qıcıqlandıracaq və ürküdəcək digər hərəkətlər edəndə (qazanla nağara çalmaq kimi):
Unutmayaq ki, biz təbiətə qonaq kimi gedirik. Ev sahiblərini qıcıqlandıracaq hərəkətlər etməyərək özümüzü qonaq kimi aparmalı və müvafiq qaydalara riayət edərək səs kirliliyinin vasitəçisinə çevrilməməliyik.
